[Văn 10] Ôn Tập Tổng quan văn học Việt Nam – Học Kỳ I
– Văn học Việt Nam được hợp thành từ hai bộ phận là văn học dân gian và văn học viết (xuất hiện từ thế kỉ thứ X).
– Văn học viết được chia làm hai giai đoạn:
+ Văn học trung đại (bắt đầu từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX):
* Văn học viết bằng chữ Hán với các tác phẩm “Nam quốc sơn hà”, “Bình Ngô đại cáo”, “Hịch tướng sĩ”… Văn học viết bằng chữ Hán tiếp nhận một phần quan trọng hệ thống thể loại và thi pháp văn học cổ. Văn chương chủ yếu để nói về đạo lí (“văn dĩ tải đạo”) và nói về chí hướng (“thi dĩ ngôn chí”). Văn chương viết bằng chữ Hán thường sử dụng nghệ thuật khuôn mẫu, hình ảnh ước lệ, tưởng trưng cùng với kết cấu niêm luật chặt chẽ.
* Văn học viết bằng chữ Nôm (xuất hiện vào khoảng cuối thế kỉ XIII và cực thịnh vào thế kỷ XVIII) với các tác phẩm tiêu biểu như Truyện Kiều của Nguyễn Du, thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, sáng tác của Nguyễn Khuyến, Tú Xương: văn học viết bằng chữ Nôm tiếp thu, vận dụng những quan niệm, triết học thẩm mỹ phương Đông. Văn chương viết bằng chữ Nôm vẫn giữ được nghệ thuật của văn chương viết bằng chữ Hán nhưng có phát huy một số giá trị văn hóa dân tộc như sử dụng thể thơ Song thất lục bát, thể thơ lục bát, hình ảnh giản dị, đời thường.
* Văn học trung đại với hai cảm hứng xuyên suốt và bao trùm: Cảm hứng yêu nước và cảm hứng nhân đạo.
+ Văn học hiện đại: văn học chủ yếu viết bằng chữ Quốc ngữ (xuất hiện từ đầu thế kỷ XX đến nay): văn học hiện đại có sự kế thừa và phát triển từ văn học trung đại với nhiều đổi mới về lực lượng sáng tác, phương pháp sáng tác và phong cách, quan điểm sáng tác. Văn học hiện đại phải ánh hiện thực xã hội và chân dung con người Việt Nam với tất cả các phương diện, trong đó có các trào lưu: Văn học hiện thực phê phán, văn học lãng mạn (trước Cách mạng tháng Tám), văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa (sau Cách mạng tháng Tám) và văn học đổi mới (sau 1975). Mỗi số tác gia tiêu biểu: Nam Cao, Xuân Diệu, Tố Hữu, Hồ Chí Minh, Nguyễn Minh Châu…
