II. Ôn Tập Văn bản nhật dụng học kỳ I – văn lớp 8
2.1. Văn bản “Thông tin về Trái Đất năm 2000” – Theo tài liệu Sở KHCN Hà Nội
– Phương thức biểu đạt: Thuyết minh kết hợp với nghị luận.
– Chủ đề: Kêu gọi cộng đồng ý thức được tác hại của bao bì ni lông, từ đó có những hành động thiết thực để giảm thiểu nhu cầu dùng bao bì ni lông.
– Nghệ thuật:Vận dụng tổng hợp nhiều phương pháp thuyết minh: Nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, phân loại, phân tích.
– Nội dung chính: Bằng hình thức trang trọng cùng tinh thần cộng đồng trách nhiệm, Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000 như một bức thông điệp gửi đến toàn nhân loại. Trong bức thông điệp, những vấn đề liên quan đến sử dụng bao ni lông và tác hại mà nó dẫn đến được trình bày ngắn gọn, khúc chiết và rõ ràng. Bài viết còn gợi mở những cách thức biện pháp để hạn chế bao ni lông, góp phần vào việc giảm thiểu chất thải sinh hoạt. Đó là việc làm đơn giản nhưng lại vô cùng cấp thiết để bảo vệ trái đất, giữ gìn ngôi nhà chung của nhân loại.
2.2. Văn bản “Ôn dịch thuốc lá” – Theo Nguyễn Khắc Viện “Từ thuốc lá đến ma tuý – Bệnh nghiện”
– Phương thức biểu đạt: Thuyết minh kết hợp với nghị luận.
– Chủ đề: Thể hiện quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cở sở nhận thức được những tác hại to lớn, nhiêu mặt và lâu dài của thuốc lá đối với đời sống cộng đồng.
– Nghệ thuật: thuyết minh với những lập luận chặt chẽ đầy thuyết phục. Vận dụng các phương pháp thuyết minh: giải thích, so sánh, nêu ví dụ.
– Nội dung chính: Như một cản bệnh hiểm nghèo của xã hội, nghiện thuốc lá được tác giả gọi là “ôn dịch” bởi những tác hại ghê gớm mà nó gây ra: lan truyền nhanh, gặm nhấm sức khỏe ngay cả những người không hút thuốc lá. Những tác hại mà thuốc lá gây ra không chỉ đơn thuần ở khía cạnh sức khỏe, nó còn tàn phá kinh tế, suy yếu xã hội, hư hỏng thế hệ tương lai. Từ những dẫn chứng đầy thuyết phục, tác giả đã gián tiếp đặt ra vấn đề đáng để xã hội suy ngẫm, phải làm sao để đẩy lùi căn bệnh “ôn dịch” này.
2.3. Văn bản “Bài toán dân số” – Theo Thái An, Báo Giáo dục – Thời đại
– Phương thức biểu đạt: Nghị luận (kết hợp với tự sự).
– Chủ đề: Tình hình dân số thế giới ngày một gia tăng, đặt ra những tiếng chuông báo động về nguy cơ bùng nổ và gia tăng dân số, đặc biệt là ở những dân tộc chậm phát triển.
– Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dẫn chứng rõ ràng, đa dạng, số liệu minh chứng phong phú đầy sức thuyết phục.
– Nội dung chính: Bài báo với nội dung tương đối ngắn gọn nhưng lại chứa đựng nội dung rất có ý nghĩa. Để tăng sức thuyết phục cho lý lẽ của mình, người viết đã sử dụng nhiều số liệu minh chứng cụ thể, rõ ràng Cả nhân loại đang đứng trước nguy cơ bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh. Đó là một hiểm họa cần báo động, là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của chính con người.
